czwartek, 21 listopada, 2024
Zespół Szkół Ponadpodstawowych Nr 5

Patron

Władysław Sikorski (1881-1943)

Władysław Sikorski urodził się w 1881 roku w Tuszowie Narodowym niedaleko Mielca w rodzinie wiejskiego organisty. W 1898 roku rozpoczął naukę w seminarium nauczycielskim w Rzeszowie, następnie zaś dostał się na studia na Politechnikę we Lwowie, gdzie w 1908 roku uzyskał dyplom inżyniera na wydziale budownictwa.


W latach 1904 – 1905 odbył służbę w armii Austro-Węgier, otrzymując stpień podporucznika. Patriotycznie nastawiony młody oficer rezerwy zajmował się konspiracją – m.in. wykładał taktykę w Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej, na czele której stał Józef Piłsudski.
W 1910 roku Władysław Sikorski został prezesem utworzonego z inicjatywy Józefa Piłsudskiego jawnego Związku Strzeleckiego.
Po wybuchu I wojny światowej został pierwszym komendantem nowo powstałej Polskiej Szkoły Oficerskiej w Krakowie. Brał także czynny udział w walkach Legionów Piłsudskiego, jako dowódca 3. Pułku II Brygady. Po wojnie i odrodzeniu państwa polskiego walczył z Ukraińcami na wschodniej granicy Polski, m.in. organizował odsiecz dla oblężonego Lwowa. W sierpniu 1920 otrzymał dowództwo 5 Armii, na czele której powstrzymał wojska sowieckie na linii rzeki Wkry. Za szczególne męstwo podczas wojny polsko-bolszewickiej, zwłaszcza w bitwie w okolicach Zamościa, jaką stoczył z Armią Konną S. M. Budionnego, został mu nadany stopień generała dywizji.


W 1921 roku rozpoczął obok kariery wojskowej karierę polityczną – 1 kwietnia został szefem Sztabu Generalnego. Po zamordowaniu prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Gabriela Narutowicza, Sikorskiemu powierzono funkcję premiera i ministra spraw wewnętrznych. Przypadło mu wówczas niewdzięczne zadanie uspokojenia rozruchów społecznych i unormowania sytuacji w kraju. Jednak wewnętrzne rozgrywki międzypartyjne i dążenie do autorytarnej władzy przez marszałka Piłsudskiego spowodowały iż w 1923 roku rząd Sikorskiego upadł.


Rok później Sikorki objął w gabinecie premiera Władysława Grabskiego, tekę ministra spraw wojskowych. Kiedy w 1926 roku podczas zorganizowanego przez Piłsudskiego zamachu majowego, który doprowadził do upadku rządu i przejęcia przez Marszałka faktycznej władzy w państwie, nie opowiedział się po żadnej ze stron, został odwołany z zajmowanego stanowiska. Nie otrzymawszy żadnego przydziału wyjechał z Polski do Francji, gdzie oddał się studiom wojskowym. Zajmował się także działalnością polityczną – wraz z byłym premierem RP Ignacym Paderewskiem, jako przeciwnicy sanacyjnego obozu Piłsudskiego, doprowadzili do porozumienia ugrupowań centrowych tworząc tzw. Front Morges oraz do powstania Stronnictwa Pracy.


Po wybuchu II wojny światowej, w końcu września 1939 roku, generał Sikorski objął dowództwo nad tworzącą się we Francji armią polską. 30 września został powołany również na premiera emigracyjnego rządu Rzeczypospolitej z siedzibą w Paryżu. Latem 1941 rozpoczął rozmowy z Rosją. Układ Sikorki – Majski zaowocował utworzeniem na terenie ZSRR armii polskiej pod dowództwem generała Andersa, w skład której weszli głównie uwolnieni Sybiracy. W sierpniu 1942 roku liczące 70 tysięcy żołnierzy wojsko opuściło terytorium Związku Radzieckiego i pomaszerowało do Iranu.


W czerwcu 1943 roku Władysław Sikorski udał się na Środkowy Wschód na inspekcję polskich oddziałów. 4 lipca, w drodze powrotnej, kilka minut po starcie samolotu, nad Cieśniną Gibraltarską doszło do katastrofy. Z niewyjaśnionych do chwili obecnej przyczyn samolot na pokładzie, którego znajdował się generał, spadł do morza. Razem z nim zginęła jego córka Zofia, szef sztabu generał Klimecki oraz angielski oficer łącznikowy. Katastrofę przeżył tylko czeski pilot.


Generała Sikorskiego pochowano na cmentarzu polskich lotników w Newark w Wielkiej Brytanii. 17 września 1993 roku jego prochy zostały sprowadzone do Polski i złożone w Katedrze na Wawelu w Krakowie.